Hoe zit het met soja?
Om van de wereld een betere plek voor dieren te maken is het verstandig om te kijken naar wat we eten. Minder je inname van dierlijke producten of vervang ze door plantaardige alternatieven. Maar alternatieven zijn vaak gemaakt van soja, en daar ontstaat verwarring. Want soja zorgt toch juist voor ontbossing en bosbranden, en daardoor voor verlies aan biodiversiteit en leefgebied voor wilde dieren? We leggen je uit hoe het zit.
Soja dus. Het wordt vaak in verband gebracht met ontbossing. En om maar gelijk met de deur in huis te vallen: dat is terecht. Deze agricultuur heeft een verwoestende impact, want voor de bouw van sojaplantages wordt veel regenwoud gekapt of weggebrand. Dat is milieuvervuilend, verkleint het leefgebied van wilde dieren, en zorgt voor het verlies aan biodiversiteit. Meer land voor soja betekent minder plek voor wilde dieren. Geen goede optie dus zou je denken, zo’n sojaburger. Maar niets is minder waar. Soja zit in veel meer dan vleesvervangers, tofu of sojamelk: het overgrote deel wordt geproduceerd voor veevoer.
Is de sojaburger wel zo'n goede optie?
Soja voor veevoer
Meer dan 90% van de soja die we binnenkrijgen zit verborgen in producten als vlees, zuivel en eieren. Dit heeft alles te maken met het dieet van dieren in de vee-industrie. Om zo snel mogelijk te groeien of te produceren hebben zij hoogwaardige eiwitten nodig: soja. Het maakt de stijgende productie van dierlijke eiwitten tegen een lagere prijs mogelijk. En de stijgende vraag naar vlees zet de bossen nog meer onder druk. Voor een hamburger van 100 gram is al zo’n 46 gram soja nodig, voor 100 gram kaas zo’n 25 gram soja. Voor een vleesvervanger op basis van soja is dat 10 tot 15 gram.
De echte boosdoener is dus de soja die wereldwijd wordt ingezet als veevoer. Ook Nederland importeert om deze reden veel soja uit Zuid-Amerika. Zo draagt de aankoop van je pakje vlees of doos eieren bij aan de ontbossing in Brazilië, Bolivia en Paraguay. Soja verbouwen voor menselijke consumptie kost veel minder land dan wat er gebruikt wordt voor veevoersoja. En dus is je vleesvervanger op basis van soja zo slecht nog niet.
Soja voor menselijke consumptie kost minder land dan soja voor veevoer.
De plofkip
Niet alleen wilde dieren lijden door de hoge productie van soja voor veevoer. Het welzijn van de dieren in de vee-industrie zelf komt bij een hoge inname van soja vaak ernstig in het geding. Neem bijvoorbeeld de plofkip: in 35 tot 42 dagen bereikt deze kip haar slachtgewicht. Dan is ze eigenlijk nog steeds geen kip: in ruim een maand groeit ze van kuikentje naar groot kuiken. Door deze veel te snelle groei ervaart de kip welzijnsproblemen. Ze kan moeilijk lopen door haar gewicht en heeft skeletafwijkingen en huidproblemen.
Een oplossing voor dit probleem is de overstap naar traaggroeiende rassen. Deze rassen groeien veel minder snel en hebben geen hoge concentraties soja in hun dieet nodig. Het Hubbers Black ras groeit bijvoorbeeld in 81 dagen naar slachtgewicht. Hierdoor hebben de kippen een sterker skelet, kunnen ze hun gewicht goed dragen en verbetert hun mobiliteit. Zo zijn ze in staat om zich natuurlijk te gedragen, zoals rondscharrelen.
Plofkippen
De melkkoe
Kippen zijn slechts één voorbeeld van dieren die lijden in de vee-industrie. Ook de melkkoe moet eraan geloven. Melkkoeien worden letterlijk en figuurlijk uitgemolken, omdat ze enorme hoeveelheden melk moeten produceren. Een gemiddelde Nederlandse melkkoe geeft 9.000 liter melk per jaar, met uitschieters naar 14.000 liter. Je raadt het al: ook hierin speelt soja een belangrijke rol. Het krachtvoer zorgt voor deze onnatuurlijk hoge melkproductie. Nederlandse koeien krijgen hiervoor per week gemiddeld 5 kilo (!) soja binnen.
Ook hier is een oplossing voor: koeien van een ander ras, die genoeg hebben aan een dieet van gras en hooguit een kleine hoeveelheid maïs. Zoals dubbeldoelkoeien, die zowel vlees en melk produceren. Een voorbeeld hiervan is de Jersey-koe. Zij is lichter en heeft minder voer nodig, voor dezelfde hoeveelheid melk. Volgens Brits onderzoek stoot een Jersey per jaar 40 procent minder methaan uit dan een Holstein-Friesian, de bekende Hollandse koeien, wat weer goed is voor het klimaat en de biodiversiteit.
Jerseykoeien
Wat kun je zelf doen?
Wil je bijdragen aan een betere planeet voor dier en mens? Kies dan vaker voor vegetarisch of plantaardig. Mocht je toch vlees of zuivel willen consumeren, ga dan voor hoog welzijn, waarbij de dieren een zo goed mogelijk leven hebben en niet worden volgepropt met soja. We helpen je graag op weg met onze tips.
Ook kun je de financiële sector oproepen om te stoppen met investeren in dieronvriendelijke praktijken en bedrijven die bijdragen aan ontbossing in gebieden als de Amazone en Cerrado. Banken, verzekeraars en pensioenfondsen hebben hierin een enorme invloed. Zo staan Rabobank en ING in de top 10 van grootste Europese investeerders in bedrijven in de soja- en rundvleesproductie. Zij investeerden afgelopen jaar ruim 11 miljard dollar in deze bedrijven. Tijd om ze aan te moedigen het anders te doen:
