Liveblog: het leed van orka’s Wikie en Keijo
Nieuws
Het Franse dolfinarium Marineland sloot in januari 2025 haar deuren. Goed nieuws, zou je denken, maar zo simpel is het helaas niet. Orka’s Wikie en Keijo en twaalf dolfijnen zwemmen nog steeds rond in het verlaten park waar alleen nog wat verzorgers aanwezig zijn, wachtend op een nieuwe plek. Lees hier alle updates.
Wikie (2001) en Keijo (2013) zijn moeder en zoon. Beide dieren zijn geboren in Marineland. Ooit leefde ze samen met meerdere familieleden, maar één voor één overleden deze dieren, tot alleen Wikie en Keijo over waren. En hoewel het sluiten van Marineland klinkt als goed nieuws, brengt het voor de orka’s een tijd van onzekerheid. Maandenlang wachten ze al op een nieuw thuis, maar tot nu toe heeft Marineland die nog niet gevonden. Andere dolfinaria werden niet geschikt bevonden en een oplossing van The Whale Sanctuary Project in Canada werd door de minister afgewezen.
Dit neemt niet weg dat we druk blijven uitoefenen op de Franse overheid. We benadrukken dat opvangplekken voor walvisachtigen écht nodig zijn. Hoe meer dolfinaria sluiten, – wat in de toekomst steeds meer zal gebeuren - hoe meer dieren een nieuw thuis nodig hebben. Orka’s en dolfijnen die zijn geboren in gevangenschap, hebben nooit geleerd om te jagen en te overleven in het wild. Voor deze dieren is een reservaat in een afgesloten stuk zee, waar ze de bescherming en verzorging van mensen krijgen, een mogelijke oplossing.
Voor het begin van het verhaal, start je onderaan.
Augustus 2025: Organisatie TideBreakers brengt schokkende beelden naar buiten. Op video-opnames is te zien dat een verzorger bij Marineland orka Keijo seksueel bevredigt. Marineland beaamt dat deze handelingen plaatsvinden. Zij stellen dat dit wordt gedaan om de agressie van Keijo tegen te gaan, en om inteelt met zijn moeder te voorkomen. Als dit echt zo is, is het een gevolg van de vreselijke omstandigheden waar de orka’s in leven. Maar het valt ook niet uit te sluiten dat het sperma wordt verkocht om méér orka’s mee te fokken.
Dit is geen unieke situatie: wereldwijd is dit een veelgebruikte manier om orka’s en dolfijnen kunstmatig te insemineren. Zo worden er nieuwe dieren gefokt in gevangenschap, allemaal om geld te verdienen. In 2016 was er in een aflevering van Rambam te zien dat in Dolfinarium Harderwijk ook dieren handmatig worden bevredigd.
Juli 2025: Al een halfjaar lang is het dolfinarium gesloten en leven Wikie en Keijo samen in een steeds verder aftakelend bassin in Marineland. Dit verval is al jaren geleden begonnen, zichtbaar in afbladderende of ontbrekende verf, roestvlekken, scheuren in de constructies (vooral in de orkabassins) en de slechte waterkwaliteit. Dagenlang zwemmen ze rondjes in een vieze tank, wachtend op een nieuw onderkomen. Ook voor de twaalf dolfijnen is nog geen definitieve plek gevonden. Dierenorganisaties, waaronder World Animal Protection, maken zich ernstige zorgen en roepen op tot het prioriteren van dierenwelzijn.
Mei 2025: Ook Loro Parque wordt door de Spaanse autoriteiten afgekeurd vanwege de lage dierenwelzijnsstandaard. Wikie en Keijo verblijven nog steeds in Marineland. Voor deze dieren is nog steeds geen verblijf gevonden.
Er wonen ook nog twaalf dolfijnen in het park, ook hier zetten we ons voor in. Samen met onze partner Archipelagos Institute of Marine Conservation werken we in de baai van het Griekse eiland Lipsi aan het eerste Europese opvangcentrum in een natuurlijke omgeving voor ex-showdolfijnen die niet terug kunnen naar het wild. Hier kunnen de dieren leven in een meer natuurlijke omgeving, dieper duiken en spelen op de golven, zoals het hoort. We voerden verschillende gesprekken met de Franse overheid over de mogelijke opvang van de dolfijnen uit het inmiddels gesloten Marineland. Samen met onze partner in Griekenland en in opdracht van de overheid hebben we uitgebreide informatie aangeleverd over verzorging, transport, budget en voortplantingspreventie die door hen beoordeeld zal worden. We wachten op een reactie en blijven intussen, samen met onze partners, druk uitoefenen.
Januari 2025: Marineland Antibes is eigendom van de Spaanse pretparkuitbater Parques Reunidos en in januari worden de deuren voorgoed gesloten. De reden van de sluiting is nieuwe Franse dierenwelzijnswetgeving die shows met dolfijnen en orka’s per december 2026 verbiedt. Marineland kampte al jaren met dalende bezoekersaantallen en de bassins raakte steeds verder in verval. Duizenden dieren worden overgeplaatst, waaronder zeeleeuwen, flamingo’s en pinguïns. Maar voor Wikie en Keijo is nog geen nieuw thuis gevonden. Een verhuizing naar een Japans park wordt afgeschoten vanwege het lage dierenwelzijn.
Samen met andere dierenorganisaties doen we een dringende oproep om de dieren naar een passende opvang te brengen, zoals de Canadese walvisopvang die in ontwikkeling is. Dit soort plekken zijn hard nodig om dit groeiende probleem op te lossen. Helaas wordt het verzoek afgewezen door de Franse overheid. Loro Parque op Tenerife, waar ook orka Morgan woont, wordt genoemd als optie.
Tot de sluiting van Marineland verkocht reisorganisatie TUI tickets voor dit dolfinarium. Hoewel TUI claimt dierenwelzijn belangrijk te vinden, verdient de organisatie continu geld aan dierenleed. TUI biedt ook kaarten aan voor Loro Parque, waar nog steeds orka’s lijden en geboren worden voor menselijk vermaak.
Orka Morgan in Loro Parque
Maart 2024: Het leed houdt niet op voor de orka’s in Marineland. Inouk, de broer van Wikie, sterft op 25-jarige leeftijd nadat hij een stuk metaal inslikt. Wikie en Keijo zijn de laatste overgebleven orka’s in het park.
Oktober 2023: Jarenlang bestaat de orkakudde uit Wikie, haar zoons Keijo en Moana en haar broer Inouk. Tot het noodlot toeslaat voor Moana: hij overlijdt aan acute bacteriële sepsis, een soort bloedvergiftiging. De band tussen een orkamoeder en haar kalf is enorm sterk, dus voor Wikie was dit een grote klap.
Oktober 2015: Een zware storm trekt over Frankrijk en treft ook Marineland. De tanks raken overstroomd. Er zijn beelden te zien waarin alle orka’s rondzwemmen in een modderig bassin. Valentin, de halfbroer van Wikie én de vader van Keijo, overlijdt even later aan een gedraaide darm. Later dat jaar overlijdt ook zijn moeder Freya. Orka’s hebben unieke familiebanden en sterke hiërarchieën. Het overlijden van een familielid is heel zwaar voor de dieren.
November 2013: Keijo wordt geboren. Hij bouwt al snel een goede band op met zijn broer Moana.
Maart 2011: Wikie krijgt haar eerste kalf, zoon Moana. Ze raakte zwanger door kunstmatige inseminatie. Moana was het eerste kalf dat geboren is door kunstmatige inseminatie bij een walvisachtige in Europa. Dit klinkt misschien als mooi nieuws, maar niets is minder waar. Elke orka die wordt geboren in een dolfinarium als Marineland, is namelijk direct veroordeeld tot een leven lang optreden als circusclown.
November 2005: Kim II, de vader van Wikie, overlijdt aan een longontsteking. Hij is pas 24 jaar oud. In het wild kunnen mannelijke orka’s wel 50 jaar worden, en vrouwtjes zelfs 90 jaar.
Juni 2001: Orka Wikie wordt geboren in Marineland. Wikie heeft hier een oudere broer genaamd Inouk; haar zus wordt verkocht aan een Amerikaans park. Haar ouders zijn allebei gevangen in IJslandse wateren en toen verkocht aan het Franse dolfinarium. De dieren worden van de eindeloze oceaan verplaatst naar een klein bassin, waar ze shows moeten doen voor publiek.
Geboren om te vermaken
Alle orka’s die geboren worden in parken als Marineland hebben maar één functie: optreden in shows en zo geld binnenhalen. Dieren zoals Moana en Inouk worden geboren in het bassin en overlijden hier. Nooit hebben ze de wilde wateren van de zee gekend, of geweten hoe het is om hun natuurlijke gedrag te vertonen. In plaats van 150 kilometer per dag afleggen in de oceaan, moesten ze dag in, dag uit kunstjes doen voor toeristen. Dat is geen leven voor een orka.
Marineland is nu gesloten maar reisorganisatie TUI verkoopt nog steeds kaarten voor soortgelijke dolfinaria. Hiermee verdient het bedrijf bakken met geld over de rug van wilde dieren zoals orka’s en dolfijnen. Doe mee en roep TUI op hiermee te stoppen.
