Reisblogger Henriette zou het nu nooit meer doen: zwemmen met dolfijnen en wandelen met leeuwen

Voor onze nieuwe bewustwordingsactie over vermaak met wilde dieren op reis, wil reisblogger Henriette haar ervaringen delen. Onze campagnemanager wilde dieren, Sanne Kuijpers, legt daarbij uit welk dierenleed achter de ervaringen schuilt. 

Zwemmen met dolfijnen

Henriëtte: ‘Zwemmen met dolfijnen, het was altijd een droom van me. Tijdens mijn rondreis in Florida in 2011 kwam die droom uit. Op de Florida Keys, om precies te zijn in Key Largo, ging ik zwemmen met dolfijnen. En wowww, wat was dat wat een ervaring. Ik had de smaak te pakken, een jaar later ging ik duiken met dolfijnen in Eilat, Israël, waar je met dolfijnen in een half afgezet bassin kunt zwemmen. Ze kunnen dus wel de vrije natuur in, maar ze komen omdat ze worden gelokt met eten. Weer een jaar later, tijdens een persreis naar Curaçao, mocht ik dolfijnen aaien. Al met al fantastische ervaringen!

Maar hoe tof het zwemmen met dolfijnen ook klinkt, voor de dieren is het niet natuurlijk om te doen. Ja ze houden van spelen, maar vooral met elkaar en wanneer zij er zin in hebben en niet wanneer wij dat van ze verwachten. Ik heb er dus inmiddels mijn vraagtekens en ben benieuwd, of dit wel of niet verantwoord is.

Sanne: ‘Zwemmen met dolfijnen is een droom van velen. En natuurlijk is het voor jou fantastisch om zo dicht bij je favoriete dier te komen, maar voor de dolfijn is het helaas minder leuk. De dolfijn is getraind om te gehoorzamen, om geld te verdienen voor het park waar hij of zij leeft. Vaak weten de dieren niet beter, omdat ze in gevangenschap worden gefokt. Maar het blijven wilde dieren met hun natuurlijke behoeften. Zo hebben dolfijnen in gevangenschap veel te weinig ruimte, waardoor ze gestrest en verveeld raken. Ze worden soms zo gefrustreerd dat ze de andere dolfijnen in het bassin aanvallen, of ze worden zelf depressief. Dolfijnen horen niet in gevangenschap. Vermijd daarom zwemmen met dolfijnen of dolfijnenshows in een dolfinarium. Als je dolfijnen wilt zien, boek dan een verantwoorde excursie waarbij je de dieren van gepaste afstand in het wild in zee of vanaf een boot kunt zien zonder ze hierbij te verstoren.'

Olifanten wassen of rijden op olifanten 

Henriëtte: 'Zelf heb ik nog nooit een activiteit met olifanten gedaan, maar ik ken genoeg mensen die vroeger op een olifant hebben gereden in Thailand of eens een olifant hebben gewassen. Vandaag de dag zijn er nog steeds duizenden mensen die het doen. Niet zo gek ook, want het kan op heel veel plekken in Thailand, bijvoorbeeld. Vorig jaar, in 2020, was ik op Koh Chang en daar fotografeerde ik olifanten die voor entertainment werden gebruikt, met het idee om daar ooit een artikel over te schrijven. Wat de foto’s duidelijk maken, is dit  big business is. Je kan er als toerist niet omheen of je ogen afwenden. Het gebeurt op het strand, pal voor de vakantiehuisjes van gasten.'

Sanne: ‘Wat ziet dit er idyllisch uit hè? Het berijden of wassen van een olifant stond altijd bij velen op hun bucketlist. Gelukkig weten inmiddels steeds meer mensen dat dit onverantwoord is en enorm leed bij de olifanten veroorzaakt. Allereerst zijn de ruggen van olifanten niet gebouwd om daar mensen op te dragen. Je ziet dan ook veel rugletsel bij olifanten die deze ritten hebben moeten doen.

Olifanten die worden gehouden voor toeristische attracties worden op jonge leeftijd bij hun moeders weggehaald en aan de ketting gelegd. Hun wil wordt gebroken door ongelofelijk wrede training, waardoor ze uiteindelijk gehoorzamen. Terwijl ze in het wild horen te grazen, afstanden horen af te leggen en sociaal contact te hebben met andere olifanten, worden ze voor het vermaak dag in, dag uit in een schema gedwongen om ritten met toeristen te doen of te worden gewassen. Het wassen en voeren van olifanten is helaas ook niet verantwoord te noemen, ook al wordt dat vaak wel zo gepresenteerd. Ook als ze voor het wassen worden gebruikt, kunnen de olifanten geen natuurlijk gedrag vertonen.

Deze bijzondere dieren verdienen een vrij leven in de natuur, en horen niet voor vermaak te worden gebruikt. Ik raad je van harte aan om ze in het wild te gaan spotten, vanaf gepaste afstand en onder verantwoorde begeleiding. In het wild zijn ze absoluut op hun mooist!'

Wandelen met leeuwen

Henriëtte: ‘Het was 2017 toen ik samen met mijn zusje genoot van een winterzon vakantie in Gambia. Mijn zusje had nog nooit wilde dieren gezien en daarom gingen wij naar Fathala National Park. In de excursie-brochure zagen wij dat bekende Nederlandse reisorganisaties op dat moment ook een ‘wandelen met leeuwen‘ excursie aanboden. Dat klonk tof, maar ook raar?!

We vroegen informatie over de excursie bij onze gids. Hij zei dat de leeuwen waarmee gewandeld kan worden onderdeel zijn van een programma voor soortbehoud en een fokprogramma. Omdat de leeuw een uitstervend ras is worden ze gefokt om de soort te behouden. Het klonk plausibel en zo gezegd, zo gedaan. Je weet natuurlijk wel dat het geen normale gang van zaken is om te gaan wandelen met leeuwen, maar het klonk allemaal goed en met deze excursie draag je bij aan het behoud van de leeuwen. Klinkt goed toch? Het wandelen was een bijzondere en opwindende ervaring. Uiteraard goed begeleid door een goed opgeleide boswachter. Nu heb ik mijn twijfels over deze ervaring, want is dit wel goed voor de leeuwen?'

Sanne: ‘Het verhaal van leeuwen die voor vermaak worden gebruikt in Zuid-Afrika, is hartverscheurend. Toeristen boeken excursies, zoals wandelen met leeuwen, omdat het supertof lijkt en omdat je ook oprecht denkt dat je iets goeds doet: bijdragen aan het welzijn en behoud van leeuwen. Niets is minder waar. Als reiziger word je hierin compleet misleid. Allereerst draagt het fokken van leeuwen in gevangenschap niet bij aan het behoud van de diersoort in het wild. Deze leeuwen worden nooit meer in het wild uitgezet, maar dienen puur als attractie en product. Daarnaast worden deze leeuwen eigenlijk hun hele leven uitgebuit. Ze worden als welpje weggehaald bij hun moeder en gebruikt voor toeristen om met ze te kunnen knuffelen, of voor ‘vrijwilligerswerk’. Soms worden de welpjes op jonge leeftijd verkocht als ‘huisdier’. Als ze te houd worden om met ze te kunnen knuffelen, worden ze getraind om mee te wandelen. Ze worden met veel leeuwen in een kleine kooi gehouden, en mogen daar alleen uit om met reizigers te wandelen. Reizigers betalen vaak een flinke som geld om een wandeling te maken met de majestueuze dieren. Vaak worden de dieren tijdens het wandelen gedwongen om te poseren of om andere trucs te doen. Zodra de dieren volwassen zijn worden ze vaak gebruikt voor canned hunting. Jagers kunnen betalen voor het afschieten van een leeuw in een omheind gebied. Sommige delen van de leeuw mogen als ‘trofee’ mee naar huis. Andere delen worden regelmatig verwerkt in Aziatische traditionele medicijnen. Zo zijn leeuwenbotten gewild voor de productie van deze medicijnen.

Het is een triest leven dat dus niet bijdraagt aan behoud van deze diersoort in het wild. Laat je niet foppen, want in plaats van bij te dragen aan het dierenwelzijn, draag je bij aan een grote, trieste keten van dierenleed.'

Krokodillenpoel

Henriëtte: 'De naam zegt het al: dit gaat over een poel die vol zit met krokodillen. Bij de Kachikally Crocodile Pool in Kachikally (Bakau) kan je krokodillen van héél dichtbij bekijken. Het bezoek aan de krokodillenvijver is super toeristisch en, hoewel het bijzonder is om zo dichtbij te kunnen komen, vond ik het meteen eigenlijk al not done dat iedereen te pas en te onpas maar tussen de krokodillen doorloopt, ze mag aanraken en met ze op de foto gaat. Is dit dierenleed op reis?

Voor veel Gambianen is deze plek een heilige plaats. Vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen komen naar de krokodillenpoel om te bidden en om zich te wassen met het water uit de vijver. Als een vrouw werkelijk zwanger wordt, noemt zij vaak het kind Kachikally, vernoemd naar de krokodillenpoel.'

Sanne: ‘Over de rug van krokodillen wordt hier geld verdiend. Het is duidelijk dat deze krokodillen geen natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Een krokodil is een gevaarlijk en onberekenbaar dier, dat met zijn beet of staartslag een mens kan doden. Je moet je dus sowieso afvragen of je je als mens tussen deze dieren wilt begeven en ze wil aaien, met alle risico’s van dien. Maar ook voor de dieren is dit allesbehalve fijn.

In het wild zal een krokodil vaak snel het water in vluchten als hij een mens ziet, en contact met mensen zal het dier stress opleveren. Het komt voor dat wilde dieren worden gedrogeerd zodat je ze kunt aaien of met ze op de foto kunt. Hoe dan ook, is ook deze plek of soortgelijke excursies iets dat je wilt vermijden.  

Zeeschildpadden vrijlaten

Henriëtte: ‘In 2014 was ik in Thailand op uitnodiging voor werk. Ik reisde af naar het tropische eiland Koh Talu en op het persreisprogramma stond dat we ook een schildpad gingen vrijlaten. Heel bijzonder, dacht ik, en ik keek er dan ook naar uit. Op het eiland is een zogenoemde Sea Turtle Nursery. Hier worden schildpadden verzorgd vanaf de geboorte tot aan het eerste levensjaar. Vervolgens worden de schildpadden gechipt, gewogen en opgemeten zodat de verzorgers ze kunnen volgen. Zodra ze één jaar zijn worden ze in zee vrijgelaten.

Klinkt geweldig toch, een schildpad opvang waar ze verzorgd worden, vervolgens worden ze vrijgelaten en worden ze gevolgd voor onderzoek. Raar vond ik het op dat moment wel dat ze aan mij vroegen of ik de schildpad wou chippen?! Ik weigerde, maar collega’s ‘grepen wel de kans’ om dit te doen. Maar je zag aan de schildpad dat het zetten van de chip niet fijn was en je zag dat het soms opnieuw gedaan moest worden door de verzorgers omdat het niet goed ging. Ik vond het allemaal maar vreemd, maarja, wat doe je dan?! Een paar maanden later ging iemand die ik ken voor haar werk naar precies dezelfde locatie en liet ook schildpadden vrij. Dan ga je toch eens extra nadenken, hoe zit dat nou eigenlijk precies?

Sanne: ‘Zeeschildpadden zijn van nature solitaire dieren, maar slijten hier hun dagen in krappe bassins met vele soortgenoten waardoor de kans op ziektes, stress en verwondingen groot is. Door inmenging van en aanraking met mensen schieten de dieren vaak in de stress. Ik begrijp dat het project de beste bedoelingen heeft, de meeste van de soorten zeeschildpadden worden immers bedreigd, maar het advies is om de dieren niet te storen in hun natuurlijk gedrag. Dit is niet alleen een dierenwelzijnsissue, maar het verstoren van natuurlijk gedrag kan ook gevolgen hebben voor het behoud van de soort – terwijl het doel van het project juist soortbehoud lijkt te zijn. Het is waarschijnlijk dat deze werkwijze een goede manier is om toeristen te trekken (aangezien het geen effectieve natuurbeschermingsmaatregel is). Talloze roofdieren kunnen de jongen inderdaad doden, maar dit maakt deel uit van natuurlijke selectie’.

Beren spotten 

Henriëtte: ‘Van eind mei tot eind augustus kan je bruine beren spotten in het wild in Fins Lapland. Daarna start het jachtseizoen en is het helaas niet meer mogelijk. Het gebied waar ik het over heb, betreft een privé-landgoed waarop het niet is toegestaan te jagen op de beren.

Is dit nou echt wilde beren spotten, vroeg ik me af? Ja, de beren zijn wild, maar ze garanderen je met 99% dat je bruine beren zult zien vanuit een wildobservatiehut. Je kunt toch nooit garantie hebben op het zien van een wild dier...? Hier dus wel; dat komt doordat er zalm wordt neergelegd, waar de beren dan op af komen. Drie keer per week worden ze gevoerd met vele kilo's verse zalm, waardoor de beren de bossen uit komen. En precies daar staat een observatiehut, van waaruit je kan genieten van dit bijzondere spektakel. Nadeel hiervan is wel dat de beren naar mijn idee afhankelijk zijn geworden van het bijvoeren. Dit is niet bevestigd, maar ook niet ontkend.'

Sanne: ‘Wilde dieren in het wild zien is fantastisch! Maar tussen ‘wild’ en wild is ook nog wel een verschil. Het beste is om wilde dieren in het wild te zien, waarbij er geen enkele bemoeienis van de mens is. Deze werkwijze is waarschijnlijk een goede manier om toeristen te trekken (aangezien het geen effectieve natuurbeschermingsmaatregel is).

Het voeren van wilde dieren om ze te lokken of in een bepaald gebied te houden is niet verantwoord. Beren zijn uitstekend aangepast aan een leven in het wild. Het voeren beïnvloedt het natuurlijke gedrag van de dieren. Misschien zorgt het ervoor dat ze op die plek blijven rondhangen in plaats van te migreren. Ook kunnen dieren door het voeren opdringerig worden, wat ongewenst gedrag is en waardoor dieren soms ook weer moeten worden afgemaakt. Natuurlijk wil je graag beren zien, maar het aller-aller-allerbeste is toch om de natuur in te gaan en geluk te hebben. Soms zie je ze dan niet. Maar als je ze dan wél ziet, is de beloning het grootst!’

Wil je ook mensen helpen bewust te maken van het leed achter attracties met wilde dieren? Deel dan de cartoons die Ruben L. Oppenheimer, Emma Ringelding en Len Munnik maakten om dit dierenleed te illustreren. Samen met Stichting AAP en Stichting SPOTS verspreiden we deze cartoons om mensen uit te leggen wat er schuilt achter vermaak met wilde dieren op reis. Help je mee?

Ga naar de actie