De beul van Brazilië: dit is JBS

JBS is een naam die je wellicht wel eens voorbij hebt zien komen. Bijvoorbeeld in een artikel over dierenmishandeling op veehouderijen of branden in de Amazone. Toch doet JBS bij veel mensen niet direct een belletje rinkelen. Maar prent JBS goed in je hoofd, want heel veel dierenleed is terug te leiden naar deze naam… 

JBS is de grootste vleesproducent ter wereld. De organisatie, die in handen is van de Batista-broers, is in 1953 opgericht in Brazilië. Enkele jaren na de oprichting begon JBS te groeien en inmiddels is het uitgedijd tot een wereldwijde vleesgigant. Iedere dag jaagt dit bedrijf miljoenen dieren de dood in – en dat is nog maar de top van de ijsberg.

Dierenleed in de veehouderijen 

JBS komt regelmatig in het nieuws vanwege dierenwelzijnsschandalen. De dieren in de veefabrieken van JBS – of dat nu in Brazilië, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk of Australië is - lijden enorm. Plofkippen worden vetgemest en moeten hun slachtgewicht bereiken in slechts 42 dagen. Ze leven opgepropt in grote stallen en hebben geen ruimte voor natuurlijk gedrag; gras of zonlicht zien ze niet. Ook koeien en varkens worden onder dieronvriendelijke omstandigheden gehouden. Veel koeien staan maandenlang in feedlots, een systeem waarbij dieren in een kleine ruimte snel worden vetgemest. Hier is geen gras om te grazen of beschutting tegen de zon. Varkenshokken zijn klein en kaal, en de dieren leven vaak in hun eigen ontlasting. Om ziekten te voorkomen, wordt massaal antibiotica toegediend, wat een gevaar vormt voor de volksgezondheid. En het lijden stopt niet bij de veefabrieken. Daarna volgen transport en slacht. In 2023 werd bekend dat varkens gruwelijk werden mishandeld in een slachthuis van JBS in Iowa. 

JBS produceert dus een aanzienlijk deel van het vlees wereldwijd en slacht hiervoor jaarlijks ongeveer vijf miljard dieren. Al deze dieren moeten gevoerd worden en voor de organisatie is een zo snel mogelijke groei het meest voordelig. Om zo veel mogelijk winst te maken, wil JBS veel vlees produceren in korte tijd, tegen lage kosten. Hier zijn snelle eiwitten voor nodig: soja. 

Vernietigde natuurgebieden 

Voor zowel veevoerproductie (zoals soja) als weidegrond voor runderen worden enorme natuurgebieden vernietigd. In Brazilië worden delen van de Amazone, Cerrado (een soort savanne ten zuiden van de Amazone) en Pantanal (een soort moerasland) platgebrand om plaats te maken voor de vee-industrie. Gekapte bomen gaan naar de houthandel en het land wordt vaak eerst gebruikt als weidegrond voor dieren. Later worden sojaplantages aangelegd. 

Voor de beeldvorming: in 2024 raakte ruim 2,4 miljoen hectare Pantanal verwoest – dit is meer dan de helft van de oppervlakte van Nederland. Deze natuurvernietiging is rampzalig voor inheemse gemeenschappen, het klimaat en natuurlijk de wilde dieren. Veel dieren komen om in de branden. Dieren zoals jaguars, tapirs, miereneters en manenwolven die wél weten te ontsnappen, raken gewond of uitgedroogd. Jongen raken hun moeders kwijt en worden, als ze geluk hebben, hulpeloos langs de weg gevonden. Na de branden is het gevaar nog niet geweken: om de sojaplantages te voorzien van de juiste hoeveelheid water, worden er kanalen aangelegd. Deze hebben gladde, schuine oevers: dieren vallen in het water en kunnen er niet uitklimmen, met de verdrinkingsdood als gevolg. Het klinkt bijna als de acties van een kwaadaardige superschurk in een film, maar helaas is het de realiteit: dit is allemaal het werk van JBS. 

De link met Nederland 

Al deze praktijken zorgen dus direct voor het lijden van talloze wilde dieren en dieren in de intensieve veehouderij. Ook heeft het destructieve gedrag van JBS catastrofale gevolgen voor de natuur, het klimaat en de inheemse volkeren. En hoewel Brazilië ver weg lijkt, leiden ook Nederlandse sporen naar deze organisatie en dit grootschalige dierenleed. 

In 2024 onthulden we dat Rabobank miljarden investeert in verschillende Braziliaanse ontbossers, waaronder JBS. Hiermee wordt het duurzame beleid, waar de bank graag mee pronkt, keihard ondermijnd. Daarnaast ligt er nog steeds vlees van JBS in de Nederlandse schappen. Met de onlangs aangekondigde Mercosur-deal dreigt dit zich alleen maar uit te breiden: het handelsverdrag maakt het makkelijker om vlees uit Zuid-Amerika te importeren. 

Wat kun jij doen?

Dus, hoewel het ver weg lijkt en het dierenleed té groot lijkt, kunnen wij er hier in Nederland wel iets tegen doen. Samen kunnen we ervoor zorgen dat de mishandeling van dieren, het leed van inheemse gemeenschappen en grootschalige ontbossing wordt aangepakt. Te beginnen met Rabobank. Een mooie eerste stap zou zijn dat Rabobank stopt met investeren in JBS. Zweedse banken stopten al met het financieren van JBS. Hoog tijd dat Rabobank volgt. Klant bij Rabobank? Dien een klacht in. Wil je de druk verder opvoeren en overstappen naar een diervriendelijke bank? Dat is heel makkelijk te regelen! Bekijk de banken op eerlijkegeldwijzer.nl.

De feiten: 

• JBS slacht dagelijks zo’n 128 duizend varkens, 13 miljoen kippen en 77 duizend koeien. 

• De uitstoot van JBS is de afgelopen vijf jaar met 50 procent toegenomen. 

• JBS is in verband gebracht met het zogeheten ‘bloedbad van Colniza’, een incident waarbij negen mensen werden gedood in een landconflict, teweeggebracht door illegale houtkap en veeteelt. 

• Organisatie Mighty Earth berekende dat JBS minimaal 68 bevestigde gevallen van ontbossing veroorzaakte. 

• Onder andere Makro en Albert Heijn verkopen vlees van JBS. Ook het Nederlandse plantaardige (!) merk Vivera én de Vegetarische Slager zijn in handen van JBS.

• Amnesty ontdekte dat JBS dieren voor de slacht kocht die illegaal werden gehouden op beschermd gebied. 

• Het beleid van JBS staat tot ten minste 2030 illegale ontbossing toe. 

• In 2017 kwam aan het licht dat de Batista-broers bijna 1500 politici hadden omgekocht voor 150 miljoen dollar. 

• Het holdingbedrijf van JBS wordt waarschijnlijk verplaatst naar Nederland. De kans is groot dat ze hiermee nóg meer belasting gaan ontwijken. Hiermee neemt het aandeel van Nederland in dit enorme dierenleed toe.