Het trieste verhaal van Tokitae, de eenzaamste orka ter wereld
Jarenlang werd ze ’s werelds eenzaamste orka genoemd. Tokitae, ook wel bekend als Lolita, leefde helemaal alleen, in de kleinste orkatank van heel Noord-Amerika. Na ruim een halve eeuw in gevangenschap was Tokitae bijna vrij. Maar helaas heeft het nooit zo ver mogen komen. Tokitae is op 18 augustus op 57-jarige leeftijd overleden.
Tokitae’s dramatische leven in gevangenschap begon in 1970, toen ze gevangen werd in de beroemde Penn Cove-jacht. De populariteit van dolfinaria zat in de lift, dus orka’s werden in groten getale gevangen uit het wild. De jacht in het Amerikaanse Penn Cove was een enorme operatie die jarenlang duurde. Er werden boten, vliegtuigen en zelfs explosieven gebruikt. Tientallen dieren werden op brute wijze gevangen. Orka’s werden een baai in gedreven en gestreste, huilende moeders werden gescheiden van hun kalveren. Sommige dieren raakten verstrikt in netten en overleden ter plekke. Na hun dood werden hun lichamen gevuld met stenen, zodat ze zonken naar de bodem van de oceaan. De groep orka's in deze regio is hier nooit van hersteld. De kalveren die overbleven, werden gevangen en verkocht aan verschillende aquaria wereldwijd. De meeste dieren hielden het daar niet lang vol, en overleden al vroeg.
Baby Tokitae – toen ongeveer vier jaar – was een van de kalveren die werd gevangen en verkocht. Ze kwam terecht in het Miami Seaquarium… en de omstandigheden waren schrijnend. Hier werd haar artiestennaam Lolita. De tank waarin ze bijna 53 jaar gevangen zat was zo klein, dat deze in de volksmond ‘de walviskom’ werd genoemd. Lolita was 6 meter lang, en haar tank was slechts 24 meter lang en 6 meter diep. Ze kon dus nauwelijks bewegen – terwijl orka's in het wild zo'n 160 kilometer per dag zwemmen. Tokitae takelde af. Haar ogen waren beschadigd door een overmatige blootstelling aan UV-licht, ze had mentale problemen en last van infecties in haar nieren en lever.
De documentaire Blackfish, over het verdrietige leven van orka Tilikum, maakte een hoop los over het houden van orka's in gevangenschap. Ook Tokitae's verhaal trok snel wereldwijde aandacht. Dierenrechtenorganisaties, demonstranten en advocaten, vochten jarenlang voor haar vrijheid. Iedereen hoopte dat ze ooit terug kon naar het wild, terug naar haar familie waarvan ze is gescheiden. De moeder van Tokitae zwemt namelijk nog altijd rond op de leeftijd van 90 jaar, als leider van haar groep.
In 2023 werden er dan eindelijk plannen gemaakt om Tokitae te verhuizen naar een opvang bij de kust van Washington, waar ze vrij zou kunnen zwemmen in een afgesloten gebied. Een leven in haar thuiswateren, met de nodige zorg. Maar het heeft helaas nooit zo ver mogen komen. Op 18 augustus overleed Tokitae op 57-jarige leeftijd. Volgens Miami Seaquarium zijn haar nieren haar fataal geworden. Het nieuws over Tokitae’s dood is hartverscheurend. We wilden haar zo graag zien bewegen in vrijheid, in de oceaan waar ze thuishoort.
Gevangenschap voor walvisachtigen moet nu eindigen
Helaas was Tokitae niet de enige orka die haar leven doorbracht in een krappe tank. Daarom blijven we vechten voor duizenden andere walvisachtigen die nog steeds lijden in gevangenschap. We willen voorkomen dat deze dieren ooit nog worden gebruikt voor menselijk vermaak. Of ze nou in gevangenschap zijn gefokt of uit het wild zijn gevangen: wilde dieren zijn geen entertainment. Shows waarin dieren onder luide muziek voor joelende mensen trucjes moeten doen zijn wreed en niet meer van deze tijd. Tokitae’s verhaal is daar een pijnlijk voorbeeld van.
Gelukkig zijn er steeds meer mensen die zich realiseren dat het houden van orka’s, dolfijnen en andere walvisachtigen niet meer van deze tijd is. Ook in Nederland is dit een belangrijk onderwerp: uit recent opinie-onderzoek blijkt dat driekwart van de Nederlanders geen toekomst ziet in het Dolfinarium in de huidige vorm. Bezoekers kunnen de keuze maken om dierenleedvermaak tegen te gaan, door zich goed in te lezen over attracties met wilde dieren, en plekken als het Dolfinarium of SeaWorld te vermijden. Ook reisorganisaties hebben een sleutelrol om dit dierenleed te stoppen, door geen wrede attracties met wilde dieren aan te bieden. Want de tijd van profiteren van dierenleed is nu écht voorbij.
Voor Tokitae was het te laat, maar voor duizenden andere dieren nog niet.
Wil je meer lezen over walvisachtigen in gevangenschap? Lees onze vijf redenen om SeaWorld nooit te bezoeken.
