Van wilde kip naar plofkip: zo veranderde de kip in een product

Dirk-Jan, je boek gaat over het schrijnende lot van kippen. Maar wat is jouw móóiste ervaring met vleeskippen? 

'Mijn mooiste ontmoeting was met vleeskippen die waren gered uit de industrie. Dan zie je wat een leuke dieren het zijn: heel nieuwsgierig, met elk een eigen karakter. Helaas is het moeilijk ze een lang en gezond leven te geven, want ze zijn doorgefokt op onnatuurlijke snelle groei, wat al snel tot allerlei gezondheidsproblemen leidt.'

Heb je met eigen ogen gezien hoe kippen worden behandeld in de huidige vee-industrie? Wat zag je en hoe was dat voor jou?

'Een bezoek aan een vleeskippenstal heeft iets onwerkelijks. Zeker als de dieren hun einde naderen, waad je in zo'n stal door een zee aan kippen. Tienduizenden. Het lijkt één grote, witte, deinende massa. Dat is een vervreemdende ervaring, Ik merkte dat het eigenlijk onmogelijk wordt nog individuele dieren te zien. Ook al probeer je je op één dier te concentreren, je verliest ‘m al snel weer uit het oog. Als je op die manier kippen houdt, is het geen wonder dat er geen zorg is voor het individuele dier.'

Wat weten we niet over de kip, wat we wel zouden moeten weten?

'Allereerst dat kippen veel slimmere dieren zijn dan veel mensen denken. En mensen zouden natuurlijk moeten weten hoe slecht het met het welzijn van kippen in de mondiale vee-industrie is gesteld. Maar wat mensen zich ook zouden mogen realiseren, is dat het massaal eten van kippenvlees iets heel recents is. Mensen leven al duizenden jaren met kippen samen. Ze eten ook al duizenden jaren kippen, maar over het algemeen slechts mondjesmaat. In sommige culturen was het eten van kippen zelfs taboe. Dat we massaal kip zijn gaan eten is pas iets van de afgelopen vijftig, zestig jaar. We zijn het eten van kippen normaal gaan vinden, maar in de geschiedenis is het volstrekt uitzonderlijk.'
 
Kun je in het kort toelichten hoe de kip zijn transformatie heeft doorgaan, van in het wild levend dier naar plofkip voor vlees?

'De domesticatie van de kip begon zo’n tienduizend jaar geleden. Van oudsher hielden mensen kippen primair voor hun eieren. Pas als de leghen niet meer goed legde, verdween ze in de soep. En de haantjes werden vetgemest om te eten – of zelfs dat amper, want in veel culturen werden hanen ingezet voor hanengevechten. In het algemeen werd de hoeveelheid kippenvlees dus begrensd door de eierproductie, lokale uitzonderingen daargelaten. De transformatie is in gang gezet door een aparte industrie op te zetten om kippen alleen voor hun vlees te houden. Dat schiep vervolgens de wens om een kip te creëren die zo snel mogelijk groeide met zo min mogelijk voer. Daarmee verscheen de plofkip ten tonele.'

Waar is het ‘echt’ misgegaan voor de kip?

'Achteraf kun je misschien vinden dat het vanuit het perspectief van de kip al bij de domesticatie mis is gegaan, omdat het dier werd onderworpen aan menselijke behoeften. Maar dat laat onverlet dat er genoeg voorbeelden te vinden zijn waar mens en kip tot beider genoegen samenleven. Waar het denk ik wérkelijk is misgegaan, is bij de industrialisatie van de kippenhouderij. Kippen werden onderdeel van een systeem. Een systeem waarin meedogenloos gestuurd werd op winstmaximalisatie.'

Waarom is deze ontwikkeling van de kip niet goed voor kippen én voor ons als mensen?

'Voor de kippen is dat niet goed omdat ze gedegradeerd worden tot producten. De ruimte om met hun belangen rekening te houden is nog maar heel klein – en vaak nihil. Voor ons is dat niet goed om verschillende redenen. Kippenvlees is onderdeel geworden van een eetpatroon dat verre van gezond is; het overvloedig gebruik van antibiotica in de mondiale kippenindustrie draagt bij aan de opkomst van resistente bacteriën die ervoor kunnen zorgen dat eenvoudige infecties niet meer met antibiotica te behandelen zijn en dodelijk kunnen zijn; de opengeprikte massa’s kippen bieden een ideale voedingsbodem voor virussen om zich te ontwikkelen, met alle gevaren van dien. Bovendien brengt de productie van kippenvlees – en met name die van kippenvoer – de verwoesting met zich mee van kostbare natuur, waaronder in Brazilië.'

Hoeveel kip eten we nu eigenlijk elk jaar?

'In Nederland gemiddeld meer dan twintig kilogram. Dat is tien keer meer dan zeventig jaar geleden.'

Hoe kunnen we deze ontwikkeling tegengaan?

'Op allerlei manieren. Door diervriendelijk te stemmen, door voor een diervriendelijke bank te kiezen, door dierenbeschermingsorganisaties, zoals World Animal Protection, te steunen via petities of donaties. Maar natuurlijk ook door te kijken of je je eigen eetpatroon nog kunt aanpassen.'

Heb je dan nog een tip waarmee we kip kunnen vervangen in ons eten?

'Er zijn allerlei plantaardige kipalternatieven beschikbaar, ik zou zeggen: probeer uit welke je de lekkerste en betaalbaarste vindt. En als je nog kippenvlees wil blijven eten, spaar dat voor bijzondere momenten en koop dan kippenvlees met drie sterren van de Dierenbescherming of biologisch. Tot slot, geen tip voor nu, maar voor later: technisch is het al mogelijk echt kippenvlees te maken uit kippencellen - dus zonder dat je een dier hoeft te fokken en te slachten – best kans dat dit voor 2030 in de supermarkt ligt.'

Geïnteresseerd in Dirk-Jans boek? Het is verkrijgbaar als e-book en fysiek boek. 

Ga naar Bol.com

Of via bekijk Vega-Life

PS. Boek gelezen? Bij Bol.com kun je je review achterlaten...