Vega(n) met dierenleed: De Vegetarische Slager en JBS
Nieuws
De Vegetarische Slager is niet weg te denken uit de Nederlandse supermarktschappen. Al jarenlang is dit merk dé koploper op het gebied van vegetarische producten die geïnspireerd zijn door dierlijk vlees. Sinds kort zit er echter een addertje onder het gras: De Vegetarische Slager wordt overgenomen door vleesgigant JBS.
Eind maart 2025 werd het bekend: de Vegetarische Slager is opgekocht door JBS. Al jarenlang is het van oorsprong Braziliaanse JBS het grootste vleesbedrijf ter wereld. De vleesmultinational komt regelmatig in het nieuws vanwege dierenmishandeling en de link met ontbossing. Onlangs kondigde het bedrijf aan een bedrag van 2,5 miljard euro in de Nigeriaanse vleesindustrie te investeren. Wat ziet JBS dan in een vegetarisch merk?
Versnellen van de eiwittransitie?
Helaas was De Vegetarische Slager niet het eerste vega-merk dat eigendom werd van JBS. Ook het Nederlandse plantaardige merk Vivera werd in 2021 gekocht voor honderden miljoenen euro’s. Hoewel de directie van De Vegetarische Slager zelf claimt dat het bedrijf verkocht is aan Vivera, komt dat dus op hetzelfde neer. Volgens Vivera is de overname door JBS goed nieuws: de vleesgigant heeft namelijk genoeg financiële middelen om groots te investeren. In een persbericht geeft Vivera-CEO Willem van der Weede aan dat het versnellen van de eiwittransitie belangrijker dan ooit is, en dat hij mensen wil inspireren vaker een plantaardige optie te kiezen.
Helaas valt daar het nodige op af te dingen. Het geld dat binnenkomt van deze plantaardige opties gaat wél naar de zakken van een bedrijf dat immens dierenleed en ontbossing veroorzaakt.
'Dat JBS merken als De Vegetarische Slager en Vivera koopt, is hetzelfde als wanneer Shell voor de vorm windmolens plaatst', zegt Dennis Vink, campagnemanager Dieren in de Vee-industrie. De investeringen in plantaardige eiwitten vallen in het niet vergeleken met de aanhoudende investeringen in dierlijke eiwitten wereldwijd. JBS heeft geen enkele publieke visie voor een meer plantaardig voedselsysteem, maar de verdeling van de investeringen laat kraakhelder zien dat zij vooral hun productie van dierlijke producten willen opschalen. Dat JBS vegetarische merken opkoopt lijkt dan ook vooral ingegeven door de winst die in dit segment te realiseren valt en marktcontrole. Dennis Vink: 'Het is een bekende strategie om bedrijven die jouw verdienmodel in de toekomst mogelijk bedreigen, in een vroeg stadium op te kopen. Zo houd je controle en dus macht. Wellicht is dat ook hier het geval.'
Dierenleed, ontbossing en omkoping
De overname van JBS staat haaks op de missie van De Vegetarische Slager. Op de website geeft de organisatie aan dieren uit de voedselketen te willen halen, en bezig te zijn met een onvermijdelijke shift naar plantaardige voeding. Desondanks jaagt hun nieuwe eigenaar per dag meer dan 13 miljoen dieren de dood in. In plaats van een plantaardige vlees-optie zonder dierenleed, zou je dus kunnen stellen dat de producten van De Vegetarische Slager zijn veranderd in een plantaardige optie mét dierenleed.
De misstanden rondom JBS houden niet op bij dierenleed. In de afgelopen jaren kwam het bedrijf regelmatig negatief in het nieuws. JBS is een veelgenoemde naam met betrekking tot ontbossing en heeft vele honderden politici omgekocht voor enorme bedragen. Uit onderzoek uit 2022 bleek dat er bij Amerikaanse dienstverleners van JBS sprake was van kinderarbeid; meer dan honderd minderjarige tieners werden ingehuurd om slachthuizen schoon te maken. Ook heeft het bedrijf zich schuldig gemaakt aan illegale afspraken om prijzen op te drijven en lonen laag te houden.
Wat is JBS?
JBS is een Braziliaanse vleesgigant die is opgericht in 1953 door de Batista-broers. Snel groeide het uit tot een wereldwijd imperium met vleesfabrieken in onder andere Brazilië, de Verenigde Staten en Australië. De dieren in de fabrieken van JBS lijden enorm, vanaf hun geboorte tot het moment dat ze geslacht worden. Plofkippen worden razendsnel vetgemest, staan in hun eigen ontlasting en zien nooit daglicht. Varkens zitten opgepropt in kale hokken. Koeien staan in de brandende zon in zogeheten ‘feedlots’. De dieren worden volgestopt met antibiotica, en kennen vaak een gruwelijk einde in het slachthuis. Om de vijf miljard dieren die per jaar geslacht worden te kunnen voeren, laat JBS natuurgebieden vernietigen om plaats te maken voor sojaplantages.
In 2024 onthulden we dat Rabobank miljarden investeert in verschillende Braziliaanse ontbossers, waaronder JBS. Ook ligt er nog steeds vlees van JBS in de Nederlandse schappen. Met de Mercosur-deal die nu in ontwikkeling is, dreigt dit zich alleen maar uit te breiden: het handelsverdrag maakt het makkelijker om vlees uit Zuid-Amerika te importeren. Wil je niet bijdragen aan dierenleed maar vind je het lastig om boodschappen te doen? Geen zorgen: we helpen je verder met een persoonlijk boodschappenplan.
