Veelgestelde vragen: dolfijnen in gevangenschap
Vaak wordt gedacht dat dolfijnen in gevangenschap ook geboren zijn in gevangenschap, maar veel dolfijnen in dolfinaria verspreid over de hele wereld leefden voorheen vrij in het wild. Het vangen van een dolfijn gaat gepaard met heel veel geweld en dierenleed. Ze worden door speedboten opgejaagd tot ze uitgeput zijn. Ook zorgen de speedboten ervoor dat ze gescheiden worden van hun groep zodat ze met een net gevangen kunnen worden. In paniek verwonden de dolfijnen zichzelf vaak wanneer zij uit het net proberen te ontsnappen. Verwondingen en zelfs dood (vaak door verdrinking) komen regelmatig voor.
Sommige dolfinaria hebben beleid om geen dolfijnen te houden die uit het wild afkomstig zijn. In hun fokprogramma’s maken ze echter vaak wel gebruik van nazaten van uit het wild gevangen dieren. En misschien nog wel belangrijker: hun shows, marketing en reclame dragen bij aan de vraag naar dolfijnen, ze creëren het beeld dat het ‘ok’ is om wilde dieren voor menselijk vermaak te exploiteren. Daarmee dragen ook zij bij aan de dolfijnenjacht.
Dolfijnen zijn erg intelligent en sociaal, in het wild hebben zij veel contact met hun soortgenoten, zijn zij regelmatig aan het jagen en hebben hele kustgebieden als speelomgeving. In gevangenschap hebben zij dat niet. Sociale omgang is beperkt tot een aantal bassin-genoten. Dolfijnen in gevangenschap krijgen dode vissen als voedsel, terwijl zij in het wild zelf hun vis vangen. In het wild kunnen dolfijnen makkelijk zestig kilometer per dag zwemmen en duiken in de dieptes van de oceaan. Zelfs in de allergrootse bassins hebben dolfijnen bij lange na niet de ruimte die zij in de oceaan hebben.
Dolfijnen in gevangenschap kunnen niet zelf kiezen wanneer zij niet meer willen optreden. De dieren worden getraind door straf dan wel door beloning. In dolfinaria waar niet met straf wordt gewerkt, houdt dit in dat een beloning gebruikt wordt voor de training: eten. Als zij hun trucje op de goede manier uitvoeren, krijgen zij voedsel. Zo krijgen zij gedurende de dag een maaltijd. Maar dit maakt hen uiteindelijk tot niet meer dan bedelaars.
Dolfijnen in gevangenschap worden vaak zó getraind dat mensen zich kunnen herkennen in hun trucjes. Het bewegen van de vinnen wordt gezien als ‘zwaaien’ en het gebruik van de stembanden wordt gezien als ‘praten’. De dolfijnen kunnen ook recht op het publiek afzwemmen, als blijk van ‘enthousiasme’. Een dolfijn in het wild zou zich nooit zo gedragen.
Elke keer als iemand een kaartje koopt om naar een dolfinarium te gaan, draagt hij of zij bij aan het lijden van de dolfijnen. Ook deze industrie draait om ‘vraag en aanbod’. Zo lang mensen kaartjes kopen om dolfijnen te zien, in bassins of shows, worden dolfijnen gevangengehouden, getraind en blijft er vraag naar uit het wild te vangen dieren. Consumenten hebben de macht om deze industrie tegen te gaan: simpelweg door geen toegangskaartje te kopen.
Een dolfijn lijkt te ‘glimlachen’. Dit zijn echter de standaardgelaatstrekken van het dier; een dolfijn kan de spieren in zijn gezicht niet bewegen zoals mensen dat wel kunnen. Dolfijnen ‘glimlachen’ dus zelfs als zij gewond of ziek zijn. De 'glimlach' van een dolfijn staat compleet los van hoe hij of zij zich fysiek of emotioneel voelt.
De gemiddelde levensduur van een dolfijn in gevangenschap is onbekend, want de rapportages over de geboorte- en sterftecijfers worden alleen bekend gemaakt als het dolfinarium daar zelf voor kiest. Bij gevangen dolfijnen is het lastig om de leeftijd exact vast te stellen, dus kan de leeftijd bij sterfte ook alleen maar geschat worden, of zelfs onbekend blijven. Het is daarentegen wel een feit dat ogenschijnlijk gezonde dolfijnen regelmatig sterven op relatief jonge leeftijd, vaak zonder (enig) voorteken en aan compleet andere oorzaken dan hun wilde soortgenoten.
World Animal Protection weet dat het (lang) niet altijd mogelijk zal zijn dolfijnen (terug) uit te zetten in het wild. Of dolfijnen terug kunnen naar de natuur verschilt van geval tot geval en hangt onder meer af van de gezondheidstoestand van de dieren, hun vaardigheid in het gebruik van sonar, de bedrevenheid om vis te vangen en hun weerbaarheid tegen natuurlijke vijanden. Maar ook dolfijnen die niet terug kunnen naar een zelfstandig leven in de zee, verdienen een betere permanente leefomgeving die voldoet aan hun natuurlijke behoeftes. Ze zouden bijvoorbeeld kunnen worden overgeplaatst naar een afgezet stuk zee waar ze de ruimte hebben om te zwemmen en te duiken, kunnen jagen, onderdeel zijn van het getij en weer dolfijn kunnen zijn, in plaats van entertainer.
World Animal Protection pleit voor een verantwoorde uitfasering, waarbij dolfinaria ervoor zorgen dat er geen nieuwe dieren meer bijkomen en de dolfijnen die niet terug kunnen naar het wild een groter en natuurlijker habitat krijgen in een afgesloten stuk zee. Dit betekent dat dolfinaria moeten stoppen met het fokken van dieren en met het bijdragen aan het fokken van dieren door uitwisselingsprogramma’s. Uiteraard is ook wildvangst uit den boze. We snappen dat dolfinaria niet van de ene dag op de andere kunnen veranderen, maar ook dat ze geen andere toekomst hebben dan zich om te vormen van attractie met wilde dieren naar een centrum voor opvang en uitzetting van zeezoogdieren en/of educatie.
Het beste is om de dieren in het wild te bekijken, waar ze horen. Kies dan voor verantwoorde excursies waar je deze fantastische dieren op een verantwoorde manier in het wild kan zien, dus met gepaste afstand en door ze niet op te jagen.
Hoewel dolfijnen en andere zeedieren inderdaad te maken hebben met vervuiling, herrie, en verstoring in zee, is het leven in zee nog altijd ruim te verkiezen boven een leven in bassins. De oceaan is geen verloren gebied; het is het thuis van miljarden dieren. Door natuurlijke selectie en evolutie zijn dolfijnen geweldig afgestemd op de natuurlijke omgeving.
Om onze oceanen en het zeeleven te beschermen richtten we in 2015 het succesvolle Global Ghost Gear Initiative op. Jaarlijks verdrinken nog altijd vele zeedieren door verloren of gedumpte visnetten en -vallen (spookvistuig). Met dit initiatief willen we een einde maken aan het wereldwijde spookvistuigprobleem. Het is een samenwerkingsverband van visbedrijven, wetenschappers, overheden, particulieren, intergouvernementele organisaties en non-profitorganisaties om spookvistuig te bestrijden.
Dolfijnen worden inderdaad ingezet bij therapieën voor geestelijk gehandicapte of autistische kinderen. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat een heilzame werking op de lange termijn aantoont (terwijl het de ouders vaak veel geld kost). Verder is er meestal weinig aandacht voor de risico’s die de omgang met dolfijnen met zich meebrengen: het zijn grote en sterke, wilde dieren, die mensen flinke verwondingen kunnen toebrengen. Ook kunnen mensen en dolfijnen allerlei ziektes op elkaar overdragen. Daar komt bij dat er voldoende voorbeelden te vinden zijn van verantwoorde en respectvolle alternatieven. Zo is er de 360° Virtual Reality bril, waarmee iedereen kan ervaren hoe het is om onder water een dolfijn te ontmoeten. Wereldwijd wordt deze methode met in meer dan 500 ziekenhuizen ingezet onder andere voor de behandeling van depressie, psychose, angststoornissen en autisme. Lees hier meer. Kortom, er is écht geen reden te bedenken waarom je hier dolfijnen voor zou laten lijden.
Tuimelaars (de meest gehouden dolfijnsoort in dolfinaria) worden niet met uitsterven bedreigd en er is geen enkele reden om met deze dieren te fokken. Wij hebben nog geen wetenschappelijk bewijs gezien dat tuimelaars die in gevangenschap zijn geboren met succes geïntroduceerd zijn in het wild. Aangezien bijna 80% van de tuimelaars in Europese dolfinaria in gevangenschap zijn geboren, lijkt een leven in volledige vrijheid voor de meeste dieren (helaas) geen haalbare kaart. Een semi-natuurlijke opvangplek kan dan uitkomst bieden om de laatste generatie een zo goed, natuurlijk mogelijk leven te bieden.
