Dolfijnen in gevangenschap

Vaak wordt gedacht dat dolfijnen in gevangenschap ook geboren zijn in gevangenschap, maar veel dolfijnen in dolfinaria verspreid over de hele wereld leefden voorheen vrij in het wild. Het vangen van een dolfijn gaat gepaard met heel veel geweld en dierenleed. Ze worden door speedboten opgejaagd tot ze uitgeput zijn. Ook zorgen de speedboten ervoor dat ze gescheiden worden van hun groep zodat ze met een net gevangen kunnen worden. In paniek verwonden de dolfijnen zichzelf vaak wanneer zij uit het net proberen te ontsnappen. Verwondingen en zelfs dood (vaak door verdrinking) komen regelmatig voor.

Sommige dolfinaria hebben beleid om geen dolfijnen te houden die uit het wild afkomstig zijn. In hun fokprogramma’s maken ze echter vaak wel gebruik van nazaten van uit het wild gevangen dieren. En misschien nog wel belangrijker: hun shows, marketing en reclame dragen bij aan de vraag naar dolfijnen, ze creëren het beeld dat het ‘ok’ is om wilde dieren voor menselijk vermaak te exploiteren. Door hun populariteit dragen ook zij bij aan de dolfijnenjacht.

Walvisachtigen zoals dolfijnen en orka's zijn erg intelligent en sociaal, in het wild hebben zij veel contact met hun soortgenoten, zijn zij regelmatig aan het jagen en hebben hele kustgebieden als speelomgeving. In gevangenschap hebben zij dat niet. Sociale omgang is beperkt tot een aantal bassin-genoten. Dolfijnen in gevangenschap krijgen dode vissen als voedsel, terwijl zij in het wild zelf hun vis vangen. In het wild kunnen dolfijnen dagelijks makkelijk 60 kilometer zwemmen, orka's leggen maar liefst 150 kilometer per dag af. Zelfs in de allergrootse bassins hebben de dieren bij lange na niet de ruimte die zij in de oceaan hebben. In plaats van een eindeloze zee, kennen de dieren alleen kleine chloorbaden.

Elke keer als iemand een kaartje koopt om naar een dolfinarium te gaan, draagt hij of zij bij aan het lijden van de dolfijnen. Dolfijnen en orka's lijden niet alleen tijdens de shows; de rest van de dag leven ze in kleine chloorbaden zonder enige stimulatie. Ook deze industrie draait om ‘vraag en aanbod’. Zo lang mensen kaartjes kopen om dolfijnen te zien, in bassins of shows, worden dolfijnen gevangengehouden, getraind en blijft er vraag naar uit het wild te vangen dieren. Consumenten hebben de macht om deze industrie tegen te gaan: simpelweg door geen toegangskaartje te kopen.

Een dolfijn lijkt te ‘glimlachen’. Dit zijn echter de standaardgelaatstrekken van het dier; een dolfijn kan de spieren in zijn gezicht niet bewegen zoals mensen dat wel kunnen. Dolfijnen ‘glimlachen’ dus zelfs als zij gewond of ziek zijn. De 'glimlach' van een dolfijn staat compleet los van hoe hij of zij zich fysiek of emotioneel voelt.

De gemiddelde levensduur van een dolfijn in gevangenschap is onbekend, want de rapportages over de geboorte- en sterftecijfers worden alleen bekend gemaakt als het dolfinarium daar zelf voor kiest. Bij gevangen dolfijnen is het lastig om de leeftijd exact vast te stellen, dus kan de leeftijd bij sterfte ook alleen maar geschat worden, of zelfs onbekend blijven. Het is daarentegen wel een feit dat ogenschijnlijk gezonde dolfijnen regelmatig sterven op relatief jonge leeftijd, vaak zonder (enig) voorteken en aan compleet andere oorzaken dan hun wilde soortgenoten.

Mannelijke orka's kunnen in het wild meer dan 60 jaar oud worden en vrouwtjes tikken regelmatig de 80 jaar aan. In gevangenschap overlijden dieren vaak vroegtijdig. Zo stierven er in het Franse Marineland binnen een aantal jaar meerdere orka's, waarvan de oudste nog maar 25 jaar was.

We weten dat het helaas (lang) niet altijd mogelijk zal zijn dolfijnen (terug) uit te zetten in het wild. Of dolfijnen terug kunnen naar de natuur verschilt van geval tot geval en hangt onder meer af van de gezondheidstoestand van de dieren, hun vaardigheid in het gebruik van sonar, de bedrevenheid om vis te vangen en hun weerbaarheid tegen natuurlijke vijanden. Maar ook dolfijnen die niet terug kunnen naar een zelfstandig leven in de zee, verdienen een betere permanente leefomgeving die voldoet aan hun natuurlijke behoeftes.

Daarom pleiten wij voor opvangplekken in een afgezet stuk zee. Hier hebben de dieren de mogelijkheid om te zwemmen en te duiken, te jagen, onderdeel zijn van het getij en weer een te wild dier kunnen zijn, in plaats van entertainer. Helaas bestaan deze plekken nog niet. Omdat er steeds meer dolfinaria sluiten, wordt de urgentie voor dit soort locaties echter alsmaar groter.

Deze sanctuaries worden door de dolfinariumsector vaak niet serieus genomen als oplossing. In plaats daarvan worden ze als een bedreiging voor hun verdienmodel gezien. Er zijn veel hindernissen. De regels zijn ingewikkeld, en de politiek werkt lang niet altijd mee. Overheden zijn vaak terughoudend om dolfinaria aan te moedigen hun dolfijnen naar een sanctuary te verplaatsen, simpelweg omdat er op dit moment nog geen volledig operationeel opvangcentrum is. Dat is best wrang, want diezelfde overheden doen weinig om sanctuaries mogelijk te maken – en sommige lijken de bouw ervan zelfs tegen te werken. 

World Animal Protection pleit voor een verantwoorde uitfasering, waarbij dolfinaria ervoor zorgen dat er geen nieuwe dieren meer bijkomen en de dolfijnen die niet terug kunnen naar het wild een groter en natuurlijker habitat krijgen in een afgesloten stuk zee. Dit betekent dat dolfinaria moeten stoppen met het fokken van dieren en met het bijdragen aan het fokken van dieren door uitwisselingsprogramma’s. Uiteraard is ook wildvangst uit den boze. We snappen dat dolfinaria niet van de ene dag op de andere kunnen veranderen, maar ook dat ze geen andere toekomst hebben dan zich om te vormen van attractie met wilde dieren naar een centrum voor opvang en uitzetting van zeezoogdieren en/of educatie.

In de stad Taiji in Japan wordt elk jaar een grote dolfijnenjacht gedaan. Van september tot april worden groepen dolfijnen een baai in gejaagd. De mooiste exemplaren worden gevangen en verkocht aan dolfinaria, en de rest van de dolfijnen wordt gedood. Dit is een gruwelijke massaslachting waarbij vaak heel de baai rood kleurt.

Hoewel een groot deel van de dolfijnen wordt afgemaakt, leveren de levende dieren het meeste geld op. Zo lang dolfinaria in trek zijn, blijft deze vreselijke jacht dus winstgevend.

Dolfijnen worden inderdaad ingezet bij therapieën voor geestelijk gehandicapte of autistische kinderen. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat een heilzame werking op de lange termijn aantoont (terwijl het de ouders vaak veel geld kost). Verder is er meestal weinig aandacht voor de risico’s die de omgang met dolfijnen met zich meebrengen: het zijn grote en sterke, wilde dieren, die mensen flinke verwondingen kunnen toebrengen. Ook kunnen mensen en dolfijnen allerlei ziektes op elkaar overdragen. Daar komt bij dat er voldoende voorbeelden te vinden zijn van verantwoorde en respectvolle alternatieven. Zo is er de 360° Virtual Reality bril, waarmee iedereen kan ervaren hoe het is om onder water een dolfijn te ontmoeten. Wereldwijd wordt deze methode met in meer dan 500 ziekenhuizen ingezet onder andere voor de behandeling van depressie, psychose, angststoornissen en autisme. Lees hier meer. Kortom, er is écht geen reden te bedenken waarom je hier dolfijnen voor zou laten lijden.