Wilde dieren als huisdier

Wilde dieren als huisdier

Dieren zijn ‘baas’, toch? De kameleon die van kleur kan veranderen, de slang die kan ruiken met zijn tong en de grijze roodstaartpapegaai die slimmer is dan een peuter. Maar waarom nemen steeds meer mensen exotische huisdieren in huis, terwijl deze dieren met hun unieke, bijzondere eigenschappen uitstekend eigen baas kunnen zijn in het wild? 

Mensen kopen exotische dieren omdat ze van dieren houden. Maar veel mensen zijn zich niet bewust van het leed dat schuilt achter de vraag naar bijzondere huisdieren. Een exotisch huisdier is leuk voor het baasje, maar verre van goed voor het dier. Steeds vaker belanden wilde dieren zoals slangen, papegaaien, schildpadden, leguanen, eekhoorns en egels in huiskamers. Alleen al in Nederland worden ruim 650.000 reptielen en 4 miljoen zangvogels en papegaaien gehouden.

Of ze nu vanuit het wild zijn gevangen, of gekweekt; deze wilde dieren horen niet in een huiskamer te leven. Zij hebben geen baas nodig; ze zouden prima eigen baas kunnen zijn. Ze kunnen zelf voor hun eten zorgen, kilometers vliegen, hun eigen vrienden maken, nesten en holen bouwen. Wees een echte baas en zorg er samen met ons voor dat de huidige generatie exotische huisdieren de laatste is die in gevangenschap leeft. Haal geen exoot in huis, zodat de vraag naar exoten afneemt en er geen nieuwe dieren hoeven te worden gekweekt of gevangen voor een leven in een terrarium, kooi of hok.

Een leguaan in een kooi. (C) Nicky Loh/Getty Images

Exotische huisdieren

Een exotisch huisdier is een dier dat van oorsprong niet in Nederland voorkomt en niet is gedomesticeerd. Honden en katten zijn dit wel, waardoor ze over het algemeen goed als huisdier te houden zijn. Exotische dieren zijn wilde dieren, die zich niet hebben aangepast aan een leven met mensen. Deze dieren hebben nog altijd behoeften die alleen in het wild helemaal kunnen worden vervuld. De natuur biedt de dieren alles wat ze nodig hebben. Van het juiste klimaat tot het beste voedsel, en van alle ruimte tot omgang met soortgenoten.

Toch is het in Nederland legaal om bijna alle diersoorten als huisdier te houden. Hoewel een scala aan zoogdieren, vogels, reptielen, vissen en amfibieën in onze huiskamers worden gehouden, zijn deze exotische dieren geen geschikte huisdieren. Maar wat maakt een exotisch, wild dier dan zo ongeschikt als huisdier? Het antwoord op die vraag vind je in het online boekje ‘Maak van je huiskamer geen jungle’, dat we opstelden na onderzoek naar de geschiktheid van 55 verschillende diersoorten als huisdier:

Wat maakt een exoot ongeschikt?

Impact exotische dieren

De handel in exotische huisdieren kan verregaande gevolgen hebben. Niet alleen voor het welzijn van de dieren, maar ook voor het behoud van de soort in het wild, de volksgezondheid en de biodiversiteit. Alle gevolgen op een rij:

• Dierenwelzijn: veel exotische huisdieren worden geboren in het wild. Ze worden op jonge leeftijd uit het wild gevangen en verkocht aan handelaren. Vele overlijden nog voordat ze een huiskamer bereiken. De dieren die de stroperij overleven, worden op gruwelijke wijze vervoerd en verhandeld. Ze worden aan handelaren verkocht, in kleine kratten of doosjes gestopt waarin ze amper kunnen ademen of bewegen. Opmerkelijk is dat de illegale handel in wilde dieren vaak mogelijk wordt gemaakt door corrupte autoriteiten en slechte handhaving.

  Ook gekweekte exoten zijn niet geschikt voor een leven in een huiskamer. Hun behoeften en instincten zijn nog altijd gelijk aan die van hun soortgenoten in het wild. De dieren ervaren overmatige stress en overlijden vaak vroegtijdig. Een leven in een kooi of terrarium is geen leven voor een wild dier – of het dier nu uit het wild komt, of is gekweekt.

  Bovendien worden sommige diersoorten doorgefokt op bijzondere uiterlijke kenmerken, zoals de ‘smiley python’. Deze ‘designermorphs’ hebben regelmatig te kampen met allerlei welzijnsproblemen.
   

• Soortbehoud: Uit onderzoek blijkt dat de handel in exotische dieren een groot gevaar vormt voor het behoud van diersoorten. Stroperij heeft een vernietigend effect op wilde populaties – terwijl veel wilde diersoorten sowieso al onder druk staan door het verlies aan leefomgeving.

  Omdat veel dieren de reis van het wild naar een huiskamer niet overleven, moeten er soms wel tien keer zoveel dieren gevangen worden om één dier als exotisch huisdier te kunnen verkopen.

  Ook voor het kweken van exotische huisdieren worden nog altijd dieren uit het wild gevangen om inteelt te voorkomen. En zo zet heeft de kweek van exotische dieren een negatief effect op populaties in het wild.
  

  
  
  
  Otters zijn steeds gewilder als exotisch huisdier, met gevolg dat ze massaal uit het wild worden gevangen en worden gekweekt en vervolgens hun leven slijten in een ongeschikte omgeving. Dit zijn toch geen dieren die in een huiskamer thuishoren? (C) Aaron Gekoski

• Volksgezondheid: exotische dieren kunnen allerhande ziektes bij zich dragen die ze kunnen overdragen op mensen en dieren. Deze zoönoses vormen een groot risico voor de volksgezondheid.
   
• Biodiversiteit: als invasieve diersoorten ontsnappen of worden vrijgelaten in een land waar ze van oorsprong niet voorkomen, kunnen zij voor grote problemen zorgen. Ze kunnen bijvoorbeeld schade veroorzaken aan natuur en milieu en inheemse soorten verdrukken.

Wat wij doen voor exotische huisdieren

We doen onderzoek om misstanden aan het licht te brengen en maken mensen bewust van het leed dat schuilgaat achter de handel in exotische huisdieren. Zo moet de vraag naar exotische huisdieren afnemen en hopen we dat de publieke opinie verandert en exotische huisdieren niet meer worden gezien als iets leuks, maar juist als iets dat je moet afraden. We roepen daarom iedereen op: Wees een baas, word geen baas. Natuurlijk moeten we niet massaal onze exotische huisdieren vrijlaten in de natuur. Als je al een exoot hebt: geef hem of haar het beste leven dat je het dier kunt bieden en zorg er samen met ons voor dat deze dieren tot de laatste generatie exoten behoren die in huiskamers leven.  

Naast bewustwording en onderzoeken zetten we druk op bedrijven, overheden en organisaties, zoals luchtvaartmaatschappijen en sociale media, om ervoor te zorgen dat wilde dieren in het wild blijven.

We zijn een groot voorstander van een positieflijst; een lijst met diersoorten die door iedereen als huisdier, zonder welzijnsproblemen, mogen worden gehouden. Minister Schouten werkt momenteel samen met twee onafhankelijke commissies aan de ontwikkeling van de Nederlandse positieflijst. En dit is hard nodig, want momenteel mag vrijwel iedere soort worden gehouden tenzij het om een bedreigde of invasieve diersoort gaat. Een korte positieflijst is de meest effectieve maatregel die de overheid kan nemen om de handel in exotische dieren aan banden te leggen. Uiteraard volgen we dit proces op de voet en leveren we hier input voor.

Vogelsoorten, zoals de grijze roodstaartpapegaai, zijn vaak doodongelukkig in gevangenschap. De dieren zijn eenzaam, verveeld, ervaren stress en verwonden zichzelf soms omdat ze niet hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen. Uit het wild gevangen of gekweekt; de dieren zijn niet geschikt voor in een huiskamer.

Wat kun jij doen? 

Help mee wilde dieren in het wild te houden!

• Deel onze boodschap met familie, vrienden en kennissen. Veel mensen zijn zich niet bewust van het leed achter het houden van exotische huisdieren.
• Deel geen video’s waarin wilde dieren als huisdier worden gehouden. Het lijkt zo schattig; video’s van otters, egels en vosjes in huiskamer. Dat is het helaas niet. Stop het verspreiden van deze promotie voor exotische huisdieren, door het niet te delen op sociale media.
• Schrijf media aan: als je artikelen ziet over de promotie van exotische huisdieren, vraag dan de afzender het artikel offline te halen. Regelmatig zien we artikelen zoals ‘5 bijzondere huisdieren die jij absoluut wil hebben’, waarin voorbij wordt gegaan aan het welzijn van deze dieren. Door het aanschrijven van media kunnen we er samen voor zorgen dat wilde dieren niet als huisdieren worden aangeraden.
• Adopteer een hond of kat: Als je graag een huisdier wilt, overweeg dan een gedomesticeerd huisdier te adopteren – zoals een kat of hond – in plaats van een exotisch huisdier te kopen. Door niet bij te dragen aan de groeiende vraag naar wilde dieren als huisdier, help je de handel een halt toe te roepen
• Steun de campagne met een gift zodat we door middel van advertenties, posters en onderzoek zoveel mogelijk mensen bewust maken van het leed dat schuilgaat achter de handel in exotische huisdieren.